به نقل از «ایمنا»

کمبود گاز در زمستان امسال چقدر محتمل است؟

تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۳۲۶۵۳

کمبود و حتی قطعی گاز در روزهای سرد سال ازجمله هشدارهایی است که زمزمه‌های آن از مدت‌ها قبل ، شنیده می‌شد، موضوعی که احتمال آن نه‌فقط برای ایران بلکه کشورهای دیگر هم با این مسئله دست‌به‌گریبان خواهند بود.

به گزارش خبرنگار ایمنا، با وجود تجربه سال‌های گذشته در کمبود گاز، از حالا تأمین گاز مصرفی مردم در زمستان به دغدغه‌ای برای مسئولان تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امری که با اتخاذ و اجرای برنامه‌ای صحیح در تولید و مصرف انرژی از سوی متولیان و هم از سوی مردم قابل مدیریت است.

در این شرایط از متهمان و مقصرانی هم برای کمبود گاز نام‌برده می‌شود. عده‌ای پرمصرفان بخش خانگی را دلیل اصلی قلمداد می‌کنند و معتقدند از میان مصرف‌کنندگان خانگی قشر مرفه بیشترین مصرف را دارند برخی هم عدم رعایت استانداردهای لازم در ساخت ساختمان‌ها و عایق‌بندی نبودن پوسته خارجی ساختمان را عاملی اصلی برای هدر رفت انرژی مطرح کرده و عده‌ای دیگر عدم وجود فناوری‌های لازم برای تولید بیشتر گاز را دلیل اصلی می‌دانند و معتقدند چرا ایران باوجود آنکه روی اقیانوسی از انرژی خوابیده، باید دچار این شرایط باشد؟

بااین‌حال کمبود گاز در فصول سرد، محسوس‌تر از زمان‌های دیگر است، به‌خصوص هرچه به زمستان نزدیک‌تر شویم این چالش هم جدی‌تر می‌شود. اگرچه باوجود کمبود گاز در سال‌های گذشته با قطعی گاز خانگی روبه‌رو نبوده‌ایم، اما برودت شدید هوا به افزایش بی‌سابقه مصرف انرژی از سوی مشترکان خانگی و تجاری، انجامید و معضلات فراوانی را برای صنایع و نیروگاه‌ها در راستای تأمین انرژی و سوخت موردنیاز ایجاد می‌کرد، به‌طوری‌که نیروگاه‌ها به‌شدت با کسری گاز مواجه شده و ناچار به استفاده از مازوت در زمان‌هایی می‌شدند.

همان‌گونه که کشورهای دیگر هم بهینه‌سازی مصرف این حامل انرژی را موردتوجه قرار داده‌اند، اکنون برای تکرار نشدن بحران و گذر از این شرایط دشوار، چاره‌اندیشی اساسی و تدابیری کارشناسانه برای مصرف بهینه گاز در کشور لازم است.

اتلاف و اصراف فراوان در مصرف گاز

اما در حالی نسبت به کمبود گاز برای زمستان، نگرانی زیادی وجود دارد که شدت انرژی در کشور ما پنج برابر متوسط دنیا برآورد شده است. ریخت‌وپاش‌های مصرف منابع انرژی و نبود سیاست‌های مدیریتی کافی باعث ایجاد شرایطی شده که شایسته کشوری باوجود بزرگ‌ترین منابع از انرژی نیست. مطابق آمارهای جهانی، ایران در سال ۲۰۱۹ و قبل از همه‌گیری کرونا، ۱۸.۸ درصد از GDP (حدود ۸۶ میلیارد دلار) خود را به یارانه‌های فسیلی اختصاص داده است.

بنابراین شاید بتوان این روند را در «اقتصاد انرژی» در ایران تشخیص داد: کاهش سرمایه‌گذاری برای حفظ سطح تولید انرژی، اصراف شدید و رو به افزایش در مصرف و نتیجه نهایی خاموشی‌های تابستانه و زمستان سرد و بدون گاز به‌علاوه مصرف مازوت که در برخی از زمان‌ها ضروری می‌شود. البته قابل ذکر است که با مدیریت مصرف صنایع و در نظر گرفتن انواع مشوق‌های صرفه‌جویی برای مردم، تابستان امسال خاموشی در بخش خانگی رخ نداد.

استفاده از مازوت راهکار غیر کارشناسانه‌ای است که بارها در ایران برای مقابله با کمبود گاز از آن استفاده شده و اکنون هم این نگرانی وجود دارد که نیروگاه‌های کشور برای زمستان امسال مجبور به استفاده از سوخت مازوت شوند و اینگونه آلودگی هوا را مانند سال گذشته به میزان بالایی برسانند. اقدامی که در بعضی از زمستان‌های گذشته به انجام می‌رسید و در صورت فقدان تصمیم‌گیری صحیح، امسال هم باید منتظر آن باشیم.

لزوم صرفه‌جویی در مصرف گاز

حسن مرادی، عضو هیئت علمی گروه حقوق انرژی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درخصوص بحران گاز در زمستان اظهار می‌کند: دولت تلاش کرد در سال‌های گذشته توزیع منابع گازی را به نحوی مدیریت کند که کمبود گاز به مصرف خانگی منتقل نشود. به طور قطع در سال جاری نیز دولت اجازه نمی‌دهد کمبود گاز مردم را آزار دهد.

وی اضافه می‌کند: البته باید توجه داشت تعادل مصرف و تولید در کشور ما برقرار نیست و اگر منابع جدیدی اضافه نشود، امسال نبود تعادل، مسئله‌آفرین خواهد شد.

این استاد دانشگاه می‌گوید: ایران چندین برابر کشورهایی که جمعیت مشابه با آن دارد، گاز مصرف می‌کند به نحوی که گفته می‌شود مصرف گاز ایران به اندازه کل مصرف کشورهای اروپایی است و شاهد مصرف بی‌رویه گاز در ایران هستیم.

مرادی خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایل افزایش مصرف گاز در ایران نامناسب بودن وسایل گرمایشی است. بیش از ۲۵ میلیون بخاری دودکش‌دار در کشور ما وجود دارد که علاوه بر آلودگی هوا، حجم بالایی از گاز مصرف می‌کند. در دهه گذشته دولت تصمیم به تعویض این بخاری‌ها داشت اما این کار انجام نشد.

وی ادامه می‌دهد: اولین کاری که دولت در میان‌مدت باید انجام دهد افزایش ساخت پکیج‌ها و ممنوعیت استفاده از بخاری‌های قدیمی است. همچنین تشویق به دولایه کردن پنجره‌ها و اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، ایزوله کردن ساختمان‌ها از جمله مواردی است که بسیار کند پیش رفته و هدررفت انرژی در کشور ما بسیار بالا است.

این کارشناس انرژی می‌گوید: به‌تازگی آلمان و برخی از کشورهای اروپایی با کمبود ۱۵ درصدی انرژی مواجه شده‌اند که در این راستا تصمیم گرفته شده است حدود ۱۵ درصد از این میزان را با صرفه‌جویی جبران کنند. بنابراین مردم نقش بالایی در صرفه‌جویی دارند و با آموزش دانش‌آموزان می‌توان این موضوع را در خانواده‌ها به امری جدی تبدیل کرد.

مقایسه میان مصرف گاز ایران با کشورهای دیگر، صحیح نیست

در رابطه با شرایط مصرف گاز در کشور و راهکارهای ممانعت از کمبود این حامل، محمدرضا کثیری، کارشناس انرژی و عضو پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: ایران کشوری غنی از انرژی است، به‌طوری‌که ازلحاظ وجود ذخایر گازی در رتبه دوم و رتبه پنجم را هم از نظر تولید دارد. بااین‌حال در تأمین گاز برای فصول سرد سال با مشکل مواجه است.

وی در رابطه با میزان مصرف بالای انرژی در ایران می‌گوید: اگر میان مصرف گاز ایران با دیگر کشورها مقایسه‌ای انجام گیرد، بدون تردید مصرف گاز ایران از خیلی کشورها بالاتر است اما نکته آن است که نمی‌توان بدون در نظرگیری شاخص‌ها و متغیرها این قیاس را انجام داد، زیرا اول آنکه دمای مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.

این کارشناس انرژی اضافه می‌کند: مورد دیگر تقسیم مصرف انرژی بر جمعیت یک کشور است که باید در نظر گرفته شود، موضوع دیگر آن است که از چه حاملی در هر کشور برای گرمایش استفاده می‌شود، ممکن است در کشوری گاز منبع اصلی گرمایش خانگی باشد و در کشوری دیگر برق برای گرمایش استفاده شود. بنابراین به‌جای مقایسه مصرف گاز کشورها با یکدیگر، باید ایران را با سال گذشته بسنجیم.

کثیری در پاسخ به این پرسش که کدام دهک‌ها در کشور ما دارای مصرف گاز بیشتری است؟ اظهار می‌کند: این موضوع که گفته شود قشر مرفه مصرف بالاتر و مابقی دهک‌ها مصرف پایین‌تری دارند چندان کارشناسانه نیست. گفتنی است که بالاترین دهک، ۳۰ درصد مصرف بیشتر دارند و پایین‌ترین دهک هم ۴۰ درصد مصرف کمتری داشته‌اند.

وی ادامه می‌دهد: براین اساس حجم تفاوت خیلی بالا نیست، مگر خانه‌های بزرگی که طبیعتاً بنا بر مساحتی که دارند گاز بیشتری را هم مصرف می‌کنند ولی نه آن‌قدر بیشتر که تفاوت فاحشی وجود داشته باشد.

این کارشناس انرژی خاطرنشان می‌کند: ممکن است مصرف گاز در شهرها و روستاهای کوچک به دلیل سرما و نبود امکانات گرمایشی مناسب بسیار بیشتر باشد، درحالی‌که در همین مناطق دهک‌های کم‌درآمدتر ساکن هستند.

کثیری با اشاره به تلفات بالای بخش گاز می‌گوید: برای ممانعت از این تلفات بالا، ضرورت بهینه‌سازی در مصرف و تولید وجود دارد.

به گفته وی، فقدان بهینه‌سازی‌های لازم گاز در همه موارد از صنایع تا مصرف‌کنندگان خانگی موجب مصرف شدید برق تابستانی و گاز زمستانی می‌شود، ازاین‌رو با اعمال تدابیری چون اصلاح قیمت‌ها، نوآوری و…باید روند مصرف را اصلاح کرد. ممکن است با ادامه این شرایط به‌زودی کمبود گاز در همه فصول، خود را نشان خواهد داد.

گزارش از: نفیسه زمانی‌نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا

کد خبر 609857

منبع: ایمنا

کلیدواژه: گازطبیعی مصرف خانگی منطقه مرفه نشین استانداردسازی فصل زمستان مصرف بهینه گاز کمبود گاز شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق مصرف گاز ایران کارشناس انرژی کمبود گاز کشور ما صرفه جویی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۳۲۶۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فروش برق با نرخ‌های جذاب در بورس انرژی

وزیر نیرو با اشاره به اینکه با اصلاح قوانین مالی صنعت برق، سرمایه گذاری در حوزه تولید برق برای بخش خصوصی اقتصادی شده است، گفت: نیروگاه‌های سراسر کشور می‌توانند برق تولیدی خود را با نرخ‌های جذاب در بورس انرژی به مشترکان به فروش برسانند.

به گزارش ایسنا، علی اکبر محرابیان در همایش سراسری مدیران نیروگاه‌های کشور با اعلام این خبر که به زودی در بورس انرژی ساز و کار جدیدی برای عرضه مستقیم برق نیروگاه‌ها به مصرف کنندگان از طریق بورس انرژی نیز ایجاد خواهد شد، گفت: تمام تلاش ما این است که با جذاب کردن اقتصاد صنعت برق، ساز و کاری ایجاد کنیم تا نیروگاه‌ها به صورت نقدی انرژی برق تولید شده خود را به مشترکان بفروشند و درآمد حاصل از آن را صرف توسعه فعالیت‌های خود کنند.

محرابیان با اشاره به تجربه موفق عرضه برق تجدیدپذیر در تابلوی سبز بورس گفت: اجرای موفق تابلوی سبز بورس که سبب شد فعالیت نیروگاهی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر برای بخش خصوصی جذاب و اقتصادی شود، اثبات می‌کند که عرضه برق نیروگاه‌های حرارتی نیز در بورس انرژی می‌تواند به افزایش جذابیت فعالیت بخش خصوصی در این بخش و حل مشکل نقدینگی این صنعت کمک کند.

وی در ارتباط با برنامه‌های جامع وزارت نیرو برای افزایش مشارکت مشترکان بخش خانگی در مدیریت بار مصرف برق نیز گفت: با یک روش هوشمندانه و با اختصاص پاداش صرفه‌جویی به مشترکان میزان مصرف برق بخش خانگی به شکل معناداری نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافت و در واقع انرژی برق به جای استفاده نادرست در بخش غیرمولد در بخش مولد مورد استفاده قرار گرفت.

وزیر نیرو با تاکید بر مدیریت مصرف بخش خانگی با روش‌های هوشمند و خلاقانه اضافه کرد: با اینکه در بسیاری از کشورهای اروپایی با هدف کاهش مصرف برق، تعرفه‌ها تا ۷۰ سنت افزایش یافت، سیاست دولت سیزدهم در این حوزه افزایش حداکثری مشارکت مشترکاندر صرفه‌جویی  با اجرای طرح‌های متنوع مدیریت مصرف بود.

محرابیان اظهار کرد: بار اصلی وظایف صنعت برق کشور بر عهده بخش نیروگاهی است و بر همین اساس لازم بود در قالب همایشی سراسری آخرین اقدامات و برنامه‌های تولید برق نیروگاهی مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.

وی در ادامه به توسعه سریع کشور در طول دهه‌های گذشته اشاره کرد و افزود: در دهه‌های گذشته با توجه به رشد خوب کشور در بخش‌های مختلف به ویژه بخش صنعت، تقاضا برای مصرف برق به شدت افزایش یافت و همین روند توسعه‌ای باعث شد میان تولید و مصرف برق کشور فاصله معناداری ایجاد شود.

محرابیان اضافه کرد: اقتصاد کشور به صورت کلی بر پایه انرژی طرح‌ریزی شده است و در دهه‌های گذشته صنایع انرژی‌بر فراوانی مانند سیمان، آلومینیوم، فولاد، مس و در کنار آن بخش خانگی و تجاری رشد قابل توجهی داشتند که نتیجه همه این اتفاقات افزایش بسیار زیاد نیاز مصرف برق در کشور بود.

وزیر نیرو با اشاره به روندهای متفاوت افزایش ظرفیت تولید نیروگاهی برق کشور در دولت‌های گذشته بیان کرد: در دولت‌های هفتم و هشتم ۶۰ درصد، در دولت‌های نهم و دهم ۶۸ درصد و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تنها ۲۳ درصد به ظرفیت تولید برق کشور نسبت به ابتدای هر دولت افزوده شد.

وی با بیان اینکه عملکرد ضعیف دولت گذشته در توسعه ظرفیت نیروگاهی سبب شد تا دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کار خود با ناترازی زیادی در صنعت برق رو به رو باشد، اظهار کرد: در ابتدای فعالیت باید دو اقدام اساسی یعنی جبران ناترازی پیش آمده و مدیریت بار مصرف برق را در دستور کار قرار می‌گرفت.

افزایش بیش از ۸۵۰۰ مگاواتی ظرفیت تولید برق کشور

وزیر نیرو در ادامه سخنان خود با اشاره به برنامه تقدیمی به مجلس شورای اسلامی گفت: با اتکا به توان داخلی و ظرفیت نیروگاهی کشور از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از ۸۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است که برای تحقق این مهم از اقدامات متفاوتی مانند ارتقای بازدهی نیروگاه ها، احداث نیروگاه جدید در بخش‌های تجدیدپذیر، حرارتی و برقابی استفاده شد.

وی با بیان اینکه اینکه در کنار اقدام برای افزایش ظرفیت تولید برق، در بخش مصرف نیز اقدامات گسترده‌ای در دستور کار قرار گرفت، توضیح داد: سیاست وزارت نیرو تامین برق برای همه بخش‌ها مبتنی بر نظام مصرف است و در همین راستا در دولت سیزدهم تلاش بر این است تا صنعت برق به صورت اقتصادی اداره شود.

محرابیان با تاکید بر اینکه در دو سال گذشته برق مورد نیاز بخش خانگی به صورت ۱۰۰ درصد تامین شد، افزود: در بخش صنعت نیز در چهار ماهه گرم سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ معادل ۲۵ درصد انرژی برق بیشتری برای این بخش تامین شد و در همین بازه زمانی برای اولین بار میزان تامین برق صنایع از بخش خانگی پیشی گرفت.

مهم‌ترین دلیل ناترازی انرژی برق در کشور بی توجهی به اقتصاد انرژی است

وزیر نیرو رابطه اضافه کرد: تامین برق کافی برای بخش‌های مختلف در تابستان سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ در حالی رقم خورد که در تابستان ۱۴۰۰ خاموشی‌های گسترده در کشور اتفاق افتاد و نیز تابستان سال گذشته بر اساس منابع معتبر جهانی گرم‌ترین سال کره زمین در طول تاریخ معرفی شد.

محرابیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مهم‌ترین دلیل ناترازی انرژی برق در کشور بی توجهی به اقتصاد انرژی است، بیان کرد: در طول دهه‌های گذشته حلقه‌های مصرفی انرژی با سرمایه‌گذاری‌های ویژه رشد زیادی پیدا کرده‌اند، اما در این بین در بخش نیروگاهی کشور که در واقع محرک بخش‌های مختلف صنعت است، سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفته است.

وی با تاکید بر لزوم اصلاح اقتصاد صنعت برق با هدف رفع ناترازی‌ها گفت: سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی باید به شیوه‌ای دنبال شود که فعالیت در این عرصه برای بخش خصوصی از جذابیت کافی برخوردار باشد.

محرابیان توضیح داد: نیروگاه‌های بخش خصوصی که در دو سال گذشته مجوز گرفته‌اند بر اساس قوانین جدید فعالیت خود را پیگیری می‌کنند و با توجه به نرخ‌های جذابی که مبتنی بر قانون برای مصرف بیش از الگوی بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است، نیروگاه‌ها می‌توانند برخلاف گذشته در این صنعت کسب سود داشته باشند.

وی همچنین به آغاز معاملات بورس انرژی با حضور شرکت‌های توزیع برق اشاره کرد و افزود: در حال حاضر نیروگاه‌ها می‌توانند با عرضه برق تولیدی خود در بورس به شرکت‌های توزیع و مشترکان بالای یک مگاوات، پول حاصل از فروش را به صورت نقدی دریافت کنند.

اجرای ۱۸۰ برنامه راهبردی برای عبور موفق از اوج بار سال ۱۴۰۳

محرابیان با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق ۱۰۰ اقدام، برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق، سال گذشته ۱۴۰ اقدام و برای سال جاری نیز ۱۸۰ اقدام در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: در سال جاری علاوه بر تکرار پاداش صرفه‌جویی سال گذشته برای مشترکان کم مصرف، همچنین در قالب یک کمپین جامع و با هدف مشارکت حداکثری مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق، تعداد ۸۰ میلیون جایزه ویژه برای مشترکان در نظر گرفته شده است که شامل مواردی مانند ۶۰۰ دستگاه خودرو، ده‌ها هزار لوازم خانگی کم مصرف، ده‌ها هزار دستگاه‌های هوشمند و... است.

وی با تاکید بر اینکه منظور از مشارکت مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق به هیچ وجه به معنای کاهش سطح رفاه مردم نیست، گفت: مشترکان می‌توانند با خاموش کردن لوازم پرمصرف و مازاد خود مانند کولرهای گازی اضافی در مناطق گرمسیری در لیست مشترکان کم مصرف قرار بگیرند و مشمول جوایز ارزنده کمپین سال جاری شوند.

انتهای پیام